Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia1897 r. w Płocku, w domu przy ulicy Warszawskiej nr 12 (obecnie ulica Kościuszki nr 24). W Płocku, mówiąc w przenośni, narodziła się także jego poezja. Piewca Ziemi Mazowieckiej mieszkał tu wprawdzie tylko siedemnaście pierwszych lat życia, ale serdeczne związki z tym miastem utrzymywał aż do śmierci. Broniewski uważał Płock i jego okolice za swą „najbliższą Ojczyznę”, więc chętnie wracał do swoich rodzinnych stron.
Broniewski urodził się w inteligenckiej rodzinie szlacheckiej o tradycjach patriotycznych – członkowie rodziny brali udział w powstaniu listopadowym i styczniowym. Ojciec, Antoni Broniewski herbu Lewart, był kasjerem w banku. Matka, Zofia z Lubowidzkich, po śmierci Antoniego w roku 1902 utrzymywała dom prowadząc stancję dla uczennic. W latach 1906–1915 uczęszczał do Gimnazjum Polskiego w Płocku, założonego w 1906 po strajku szkolnym 1905 roku, gdzie językiem wykładowym był język polski. W szkole związał się z ruchem niepodległościowym. Był współzałożycielem półtajnej drużyny skautów, nawiązującej do tradycji Konstytucji 3 maja i powstania styczniowego, należał do Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”. Był współorganizatorem oddziału Związku Strzeleckiego; wtedy przyjął pseudonim „Orlik”. Organizacje te znajdowały się pod wpływem Polskiej Partii Socjalistycznej, kierowanej przez Józefa Piłsudskiego.
W 1915 roku zrezygnował z zajęć w szkole, by wstąpić do Legionów. W 1917 roku po odmowie przysięgi na wierność Austrii i Niemcom wraz z innymi legionistami trafia do obozu internowanych w Szczypiornie. Zwolniony, zdał eksternistycznie maturę i rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej zaciągnął się do wojska i wziął udział w walkach. Został odznaczony krzyżem orderu Virtuti Militari oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
W latach 30. poeta zaangażował się w wydawanie "Miesięcznika Literackiego", za co trafił do więzienia na trzy miesiące. W tym czasie Broniewski najbliżej był ideału poety-rewolucjonisty, ale członkiem partii komunistycznej nie był jednak nigdy, ani przed wojną, ani po niej.
Broniewski sam wyznawał, że najważniejszą kobietą w jego życiu była córka, Anka, która urodziła się w 1929 roku. Z jej matką - Janiną, Broniewski rozstał się, aby związać się z aktorką Marią Zarębińską.
Poeta przeczuwał zbliżającą się wojnę - w kwietniu 1939 roku napisał "Bagnet na broń". Wkroczenie wojsk sowieckich zastało go we Lwowie, gdzie wszedł w skład komitetu organizacyjnego nowego związku literatów. W styczniu 1940 roku Broniewski m.in. wraz z Aleksandrem Watem zostali aresztowani, trafili do więzienia w Moskwie - na Łubiankę. Poeta przesiedział tam 13 miesięcy oskarżony o "polski nacjonalizm" i powiązania z polskim wywiadem wojskowym. Dostał wyrok pięciu lat zesłania w Kazachstanie, udało mu się jednak zaciągnąć do armii gen. W. Andersa, z którą wyszedł z ZSRS. W Jerozolimie w czerwcu 1943 roku ukazał się jeden z najsławniejszych zbiorków Broniewskiego "Bagnet na broń", a w 1945 roku - "Drzewo rozpaczające".Z tego okresu pochodzą jego antysowieckie wiersze, m.in. "Homo sapiens", podejmujący temat zbrodni katyńskiej – były one obłożone zakazem druku w Polsce aż do 1989 roku.
Po wojnie namawiano Broniewskiego do pozostania na emigracji, postanowił jednak wracać do Polski, co w jednym z listów uzasadniał tak: "Dalsze pozostawanie na emigracji oznacza dla mnie dalszą, nieznośną rozłąkę z córką, żoną i drogimi mi ludźmi, uwiąd twórczy i ogólną depresję. Do sytuacji w Kraju nie odnoszę się entuzjastycznie, spodziewam się jednak, że będę mógł żyć, tak czy inaczej pracować nad odbudową i pisać".
Do kraju poeta wrócił w listopadzie 1945 roku, mieszkał początkowo w Łodzi, a następnie w Warszawie. Nigdy jednak nie należał do żadnej partii politycznej. Oprócz wierszy podejmujących doraźną tematykę polityczną powojenna twórczość Broniewskiego obejmuje poruszającą lirykę osobistą i treny, wyrastające z rodzinnych tragedii – śmierci żony Marii (Maria Zarębińska, aktorka, więźniarka Oświęcimia, zm. 1947) i ukochanej córki (Joanna Broniewska-Kozicka, często nazywana Anką, reżyserka, zm. 1954). Pracowała wówczas nad filmem "Wisła", impresji osnutej wokół poematu ojca. Poeta poświęcił córce swój ostatni tomik wierszy "Anka" (1956).
Zmarł 10 lutego 1962 roku, został pochowany na Powązkach Komunalnych.
Źródła: „Notatki Płockie” nr1/23 1962 r., pl.wikipedia.org, culture.pl, dzieje.pl
Wycieczka do Płocka
